Historia ya Muziki wa Sebene

Ni wakati mwingine tena nikikukaribisha tena wewe msomaji wangu wa makala hii ya uchambuzi wa miondoko ya muziki wa hapa duniani, karibuni katika ukurasa huu wa kuelimishana juu ya mambo mbalimbali yanayohusu chimbuko la mitindo ya muziki wa dansi. Kwa kawaida tunachagua mtindo mmoja na kuuchambua kwa kina kwa safari ya vituo visivyopungua kumi, japo wakati mwingine vituo hupitiliza ili kuweza kutosheleza uchambuzi husika . Leo tunaifungua rasmi ile safari ya uchambuzi wa miondoko ya Sebene Tumeuchambua mtindo huu kwa mfululizo wa jumla ya vituo 13, lakini hadi sasa ni ‘Gospel’ ndiyo inayoshikilia rekodi kwa urefu wa uchambuzi ikifuatiwa na taarab, kupitia safu hii leo tutahitimisha tathmini hii fupi ya kimuhtasari kwa ujumla, wa mambo yote tuliyoyachambua tangu mwanzo hadi sasa. Tuanze kutiririka katika muhtasari huo tukianzia tulipoishia wiki iliyopita. Kwani sehemu kubwa muziki huo ukiwa umeshajipatia umbo lake kwa vionjo zaidi ya vitano kwani kizazi kipya cha kikongo kikachanganya miondoko miwili, ya taratibu na haraka na huo ndio wakati wapiga solo walitukuzwa sana na kutajwatajwa mno kwenye nyimbo. Baadaye walivuta kasi kabisa na kuamua kuunda bendi zao binafsi, tuliwataja watu kama Diblo Dibala, hapa nyumbani unakumbuka mambo ya kutajwa sana kina Vumbi Dekula Kahanga? Tukaja kuona kuondolewa kwa ufalme huo wa wapiga solo na baadaye kuja ufalme wa marepa kuziba nafasi zao na kuanza kuwapo kwa wanenguaji wa kulipwa (professional). Vikaja vionjo vya mwisho mwisho vya kiufundi zaidi wakati Wakongomani walipojifunza kurekodi vizuri zaidi na kuchanganya sauti vyema zaidi jukwaani kutokana na kuona ufundi wa wanamuziki waliotembelea kwao. Manu Dibango kutoka Cameroon, Jimmy Cliff kutoka Jamaica na Vyonne ‘Machaka’ Chakachaka kutoka Afrika ya Kusini ni wa kupigiwa mfano. Tuliona pia kukubalika kwa muziki wa mitindo mingine huko kwao, si masebene tu kama wengi wetu tunavyofikiria, hapo tulitoa mfano wa simanzi zilizowagubika kutokana na kifo cha Lucky Dube. Tukaja kuona mgawanyiko maridhawa wa mpangilio wa nyimbo na gitaa lilirudi kwa kasi kubwa, lakini baada ya kipande chake cha kuchezesha, lilizama kwa chini katika sebene na kupisha marepa wakiongozwa na wapiga ‘drums’ kuwaongoza wanenguaji. Tukakumbushana mambo ya akina Yondo Kusala. Ubunifu na makali ya wapiga solo ndio uliouza miondoko hiyo, sanjari na mitindo ya nguo ya mabuga na raizoni, mambo ya ‘Fuka Fuka’ enzi hizo. Hapa ndipo sebene la kisasa hasa lilipozaliwa, ngoma ya ‘snare’ ikachukua nafasi ya ‘kavasha’ kwa mapigo ya kubamiza na mapigo ya solo ya kudonoa yaliyokuwa ya kasi yalijitofautisha na mapigo mazito ya taratibu ya magitaa manne basi hapo tungo zikawa na maneno machache na chemka ikawa ndefu, Sebene likawa moto kabisa. Na ndipo biashara ikaingia katika muziki huu na kushamiri zaidi kuliko ilipoingia pale awali, na ndipo Usambazaji wa muziki huu ukasababisha ‘mapromota’ kuukimbilia hasa kutokana na kupendwa na mashabiki kutokana na mabadiliko ya mapigo yaliyofanywa na wanamuziki wa kizazi kipya cha Kikongo. Sebene, muziki kutokea jukwaani ukaenda studio na kutoka huko ukawafikia walaji ‘wanunuzi’ wa muziki huo, Upepo mkubwa wa mabadiliko ukawalazimisha hata wanamuziki wakongwe kujikongoja na mifumo mipya, maana wanamuziki waliokuwa ugenini walipata ‘promosheni’ kubwa na kuvumisha upepo wa mabadiliko hadi huku nyumbani. Kizazi kipya cha Wakongomani kikasababisha kuundwa kwa bendi za Kikongo, hatimaye bendi mchanganyiko za wazalendo na Wakongo na kuwateka mashabiki kwa mambo mapya, na tukaona mambo ya ‘Ikibinda Nkoi’ ya Diamond Sound na bendi nyingine kama Beta Musica na FM Music Band. Kuingia kwa nguvu kwa miondoko mikali ya kizazi kipya cha kikongo kukarudisha hadhi ya wakongomani iliyoanza kupotea hapa nchini. Kukatika kukawa kwa jinsia zote kwa mujibu wa mambo hayo mapya, yaani wake kwa waume wote walikatika. Uhuru wa kibiashara wa kuingiza bidhaa mbalimbali zikiwamo zana bora za muziki, ulisababisha kuwa na vikundi vyenye midundo bora na zana za kisasa kabisa. Lakini bado kulikuwa na ‘rapu’ tenge hata nyimbo bado ziliimbwa kwa ‘kibudu’ Kiswahili kibovu cha Kikongo, Ukongomani ulihusudiwa mno na watu wakajiita ‘mapapaa’ lakini hatimaye taratibu mchanganyiko huo ulianza kupotea, hasa kutokana na kuwa na makundi yaliyoundwa na wanamuziki mchanganyiko wa kikongo na kizalendo. Bendi zilizokuwapo tangu zamani kabla ya kuingia mambo hayo mapya zilibadilika kwa kujibadilisha majina na kupiga mirindimo ya Kiswahili iliyo kwenye mirindimo ya Kikongo. Tukakumbushana ngoma za maghorofani, mambo ya ‘Ngulupa Tupa Tupa’ na ‘Tukunyema mpaka chini’. Tukawakumbuka wanenguaji wa kwanza kabisa wa mitaani akina Kibengo Shabani al-maarufu kama ‘Super Cadet’. Tija katika muziki huo ilileta ubunifu uliowakaba Wakongomani kutoka kwa wanamuziki wazalendo. Upinzani huo wakati fulani nusura uvuke mstari wa mashindano ya kisanaa na kutaka kugeuka uhasama. Uchambuzi wetu ukakanusha kauli za wanamuziki wa kigeni wa Kikongo wenye makao yao Ulaya, ambao kila walipokuja walidai hawaujui muziki wetu na hawajawahi kuusikia. Tukagundua kuwa hata bendi za Wakongomani zilizoko nchini hivi sasa, zinategemea sana lugha ya Kiswahili kuukubalisha muziki wao. Kama ambavyo wao walidai kuwa wanamuziki wetu wanapiga miondoko ya kwao ila wanaimba kikwetu na tukaona ubunifu mpya ulioweka uwiano wa mirindimo iliyoleta kitu kipya kabisa na tofauti ambacho kiko kati kwa kati. Ni masebene, lakini si ya Kikongo wala kitanzania sana japo yanaweza kuelemea upande wowote kati ya hizo mbili kutokana na muundo wa bendi. Hiyo ni kwa kuwa hakuna kujitegemea kabisa katika muziki, kwamba karibu mitindo yote ya muziki duniani inatokana na kukopa vionjo mbalimbali. Kwa ufupi, hayo ndiyo yote tuliyoyaona japo hatukumaliza kila kitu, maana historia ya muziki wenye silika za Kikongo ni ya kina sana. Washkaji zetu wa Darhotwire aliotuhabarisha na hii wanamaliza kwa kusema, Wao wamezoea mitindo mingi mno, hiki tunachokiona ni sehemu tu ya mambo yao, tena ni kile kilichochanganyika na vionjo vya kimataifa. Ila tukirudi kwenye utamaduni wao, jenga picha wewe mwenyewe msomaji, maana wao wana makabila takriban kama 400 hivi.

Chagua kiongozi bora ili kuleta mabadiliko

Share on Google Plus

About Rafiki Fm Ludewa

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.